واشر یکی از قطعات بیسار پر کاربرد در صنایع مختلف است. از این قطعه برای اتصال محکم و مطمئن پیچ‌ها و مهره‌ها، آب‌بندی و جلوگیری از خارج شدن سیالات از مجاری و محفظه‌ها و کاربردهایی مشابه استفاده می‌شود. تنوع در کاربرد واشر منجر به تنوع در ساختار آن شده و این محصول با استفاده از مواد اولیه مختلف و در ابعاد و شکل‌های متفاوتی تولید می‌شود. یکی از نمونه‌های این قطعه واشر نسوز است. پس از یک نگاه اجمالی به انواع واشرها، به طور دقیق‌تری به واشر نسوز می‌پردازیم.
پارچه نسوز
پارچه های ضد حریق در کاربردهای مختلف مانند لباس کار صنعتی ، لباس فرم برای آتش نشانی ، خلبانان نیروی هوایی ، پارچه چادر و چتر ، لباس مخصوص مسابقات اتومبیل رانی و غیره برای محافظت از فرد در برابر آتش سوزی و قوس های الکتریکی و غیره استفاده می شود.
در خلال این بحث بد نیست نگاهی به انواع واشرها داشته باشیم. این موضوع به ما کمک می‌کند تا به لزوم نسوز بودن واشر نسوز و دلیل طراحی آن بیشتر پی ببریم. انواع واشرها عبارتند از:
• واشر لاستیکی: واشرهای لاستیکی از مواد مختلف طبیعی و مصنوعی تولید می‌شوند و مقاومت آن‌ها در برابر حرارت نهایتاً به 300 درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد. ویژگی مهم این واشرها، انعطاف‌پذیری بالای آن‌هاست.
• واشر کلینگریت: این واشر همان‌طور که می‌توان از نامش حدس زد، از ورق نسوز کلینگریت ساخته می‌شود. اگر با این ورق آشنا نیستید بهتر است بدانید ورق کلینگریت یکی از انواع ورق‌های نسوز با مقاومت نسبتاً بالایی در برابر حرارت است. این ورق از مواد اولیه‌ی مختلفی همچون پودر آزبست و برخی از رزین‌ها تهیه می‌شود. واشر کلینگریت یک واشر نسوز است.
• واشر تخت: واشر تخت که با نام Flat Wahsher نیز شناخته می‌شود، کاربردهای بسیاری داشته و از جنس فلز است. در صنایعی همچون خودروسازی و ساخت دستگاه‌ها و ماشین‌های مختلف، در بستن انواع پیچ‌ومهره‌ها و … از این واشر استفاده می‌شود.
• واشر تخت ضربه‌گیر: این واشر شباهت زیادی با نمونه‌ی قبلی دارد. اما سطح مقطع آن از واشر تخت بیشتر است. این سطح مقطع باعث کاهش فشار به نقطه‌ی بسته شدن پیچ شده و نیرو را در اطراف نقطه‌ی مورد نظر پخش می‌کند.
• واشر فنری: واشر فنری نیز از جنس فلز است. اما این واشر ضخامت بیشتری داشته و در ساختار آن نیز یک برش دیده می‌شود که به آن حالت فنری می‌دهد و به سفت‌تر شدن مهره در جایش کمک بسیاری می‌کند.
• واشر گرافیتی: این واشر که با عنوان گراف اویل نیز معرفی می‌شود، از مقاومت فشاری بسیار بالایی برخوردار است. این واشر از گرافیت خالص ساخته شده و انتخابی بسیار مناسب برای آب‌بندی سیالات و بخارها در صنایع مختلف است.
همان‌طور که دیدید واشر به خودی خود کاربردهای متنوعی دارد. تنوع این کاربردها سبب می‌شود واشرها در موقعیت‌ها و شرایط مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند. کاملاً طبیعی‌ست که در برخی صنایع وجود حرارت بالا بتواند به قطعات و تجهیزات مختلف آسیب بزند. به همین دلیل استفاده از قطعاتی با ساختار نسوز از اهمیت بالایی برخوردار است.
خوشبختانه وجود واشر نسوز باعث شده است استفاده از واشر در مواقع لازم مشابه، با مشکل مواجه نباشد. استفاده نکردن از این واشر در بخش‌های مخلتفی از صنایع نظیر پتروشیمی، خودروسازی و … می‌تواند سبب آسیب‌های جبران‌ناپذیر و جدی شود.
به نوعی از واشرها گفته می‌شود که در برابر حرارت و دماهای بسیار بالا به خوبی دوام آورده و دچار تغییر فرم نشود. این واشرها همچنین در برابر اکسیداسیون و خوردگی نیز مقاوم هستند. قرار داشتن در معرض مایعات، هوا و بخارهای بسیار داغ می‌تواند هر قطعه‌ای را دچار آسیب کند. اما ساخته شدن این واشر از مواد مقاوم در برابر حرارت باعث شده بتواند به راحتی در دماهای بالا دوام بیاورد.
واشر نسوز معمولاً از ورق کلینگریت ساخته می‌شود. این ورق که یکی از معروف‌ترین و پرکاربردین ورق‌های نسوز است (همان‌طور که در بالا اشاره شد.) از موادی همچون آزبست و برخی رزین‌ها ساخته می‌شود. واشر نسوز انواع مختلفی داشته و از بین آن‌ها می‌توان به پرکاربردترین‌ها یعنی واشرهای گرافیتی، سیم‌دار، آرامید، بدون سیم و تفلونی اشاره کرد.
این تنوع در ساختار این واشرها، به دلیل وجود انواع مختلف ورق کلینگرینگ است.
ورق‌های نسوز مختلفی در صنعت تولید می‌شوند و برش و شکل‌دهی هر یک از آن‌ها می‌تواند به ساخت یک واشر خوب منجر شود. اما تمرکز ما در این بخش بیشتر بر واشر کلینگریت به عنوان نوع پرکاربرد آن است. هر چند نمونه‌هایی که در بخش قبل معرفی کردیم به‌علاوه‌ی واشرهایی همچون واشر سرامیکی، واشر سیلیکونی و PTFE نیز کاربردهای خاص خودشان را دارند.
برای ساخت این واشر ورق‌های کلینگریت به وسیله‌ی دستگاه‌های برش CNC و در شکل‌ها و ابعاد مختلف برش داده شده و تولید می‌شوند.
تنوع در ساختار واشرهای نسوز و تفاوت ویژگی‌های آن‌ها باعث شده است بتوانید این واشرها را برای منظورهای مختلفی استفاده کنید. اما این بسیار مهم است که انتخاب مناسبی داشته باشید و بهترین نوع واشر را برای کاربرد مورد نظرتان خریداری کنید. پارامترهایی را که باید در این مورد به آن‌ها توجه کنید در ادامه می‌بینید:
• دمای کارکرد: همان‌طور که می‌دانید، واشرهای نسوز دماهای قابل تحمل مختلفی دارند. برای مثال دمای قابل تحمل از سوی انواع واشر کلینگریت چیزی بین 550 تا 650 درجه‌ی سانتی‌گراد است. لذا باید توجه داشته باشید دمای نقطه‌ی مورد نظر در بیشترین حالت خود به چه عددی می‌رسد، تا بتوانید واشری مناسب برای آن انتخاب کنید.
• فشار کارکرد: واشرها در نقاطی بسته می‌شوند که نیاز است با فشار زیادی بین دو سطح مختلف قرار بگیرند. این فشار در کاربردهای مختلف متفاوت است. در حالی که همه‌ی واشرها تحمل هر حدی از فشار را ندارند و عدم توجه به این موضوع می‌تواند باعث خرابی واشر و از کار افتادگی زودهنگام آن شود.
• محل اتصال: توجه به شرایط محیطی و محل اتصال واشر نیز بسیار مهم است. این‌که واشر با چه مواردی در تماس است تعیین می‌کند از واشر نسوزی با چه جنسی می‌توانید استفاده کنید.
• اندازه‌ی واشر: برای انتخاب ابعاد مناسب واشر باید به محل نصب آن توجه و واشری انتخاب کنید که مماس با قطر بیرونی و داخلی مقطع مورد نظر باشد.
برای خرید واشر نسوز بهتر است به این نکته نیز توجه کنید که قیمت واشر نسوز با توجه به عوامل مختلفی تعیین می‌شود. نوع واشر، ابعاد آن، جنس مواد اولیه و … برخی از مهم‌ترین پارامترهای تعیین‌کننده‌ی قمیت آن هستند.
واشر نسوز را حتماً از فروشنده‌های معتبر و مجاز بخرید تا از اصل بودن آن مطمئن باشید.
